+48 793 366 019

Cerkiew św. Paraskewy w Górzance (Bieszczady) - obecnie rzymskokatolicki kościół parafialny pw. Wniebowstąpienia Pana Jezusa

Płaskorzeźbiony (paletowo-reliefowy, konturowy) ikonostas z około 1756 roku jest największym skarbem świątyni i uchodzi za absolutną rzadkość w skali Karpat (sic!). W latach 2003-2013 został on zrekonstruowany i ponownie zaaranżowany przez konserwatorów dzieł sztuki Beatę Wirowską-Jakubowską i Sławomira Jakubowskiego. Według lokalnego przekazu całość została wyrzeźbiona z grubego pnia lipy, którą przyniosły wzburzone wody Wołkowyjki, a twarze świętych ikonostasu mają nawiązywać do wyglądu dawnych mieszkańców Górzanki. Ikonostas składa się z rzędu ikon namiestnych z carskimi wrotami, powyżej rząd ikon świątecznych (prazdników), nad nimi rząd deesis oraz rząd proroków i królów z Grupą Ukrzyżowania w środku. Nad całością znajduje się kotara nawiązująca do zasłony w Świątyni Jerozolimskiej. Rząd Królów i Proroków Starego Testamentu Od lewej: Eliasz, Gedeon z kłębkiem runa owczego, Abraham, dalej prorocy ze zwojami Izajasz, Jeremiasz, Daniel lub Ezechiel (dwóch z tych czterech) i Aaron brat Mojżesza z różdżką. Na środku - scena Ukrzyżowania: Matka Boska Bolesna, Pan Jezus na Krzyżu z atrybutami męki (gwoździe, obcęgi, młotek, gąbka, rózgi, kość do rzucania losów, suknia i kur), z prawej adorujący Archanioł (być może Gabriel). Za sceną Ukrzyżowania: Mojżesz z tablicami przykazań, Król Dawid z harfą, Patriarcha Jakub z drabiną, Król Salomon z narożnikiem świątyni, prawdopodobnie Micheasz - zapowiadający miejsce narodzenia Pana Jezusa i Zachariasz kapłan Starego Testamentu, ojciec św. Jana Chrzciciela.

We wnętrzu zachował się łaciński, przyścienny ołtarz główny (być może pod wezwaniem św. Marii Magdaleny - Pokutnicy, trzymającej łokieć na czaszce) oraz dwa ołtarze narożne św. Michała Archanioła i św. Jana Chrzciciela stanowiące oryginalne wyposażenie świątyni. W ołtarzu tym widać obraz "Zdjęcie z Krzyża" a zasłaniającym jest obraz "Matki Bożej Niepokalanej". Z lewej strony nawy ustawiony jest ołtarz narożny św. Michała Archanioła, w jego w zwieńczeniu umieszczony jest obraz Matki Bożej Bolesnej; a po stronie prawej, ołtarz św. Jana Chrzciciela z obrazem Chrystusa Ecce Homo w zwieńczeniu. Na północnej ścianie nawy znajdował się ołtarz boczny, Najświętszego Serca Pana Jezusa i św. Antoniego, pochodzący z kościoła w Wołkowyi, obecnie przeniesiony do kaplicy cmentarnej. Na ołtarzu stoją figury św. Katarzyny Sieneńskiej Męczennicy z palmą zwycięstwa oraz św. Barbary Męczennicy z Najświętszym Sakramentem, mieczem i basztą. W górnej części ołtarza między dwoma aniołkami znajduje się obraz św. Józefa Kalasantego kapłana, żyjącego z Hiszpanii w połowie XVI wieku. Na przeciwległej ścianie można odnaleźć kopię ikony Matki Bożej Łopieńskiej wykonaną w Pracowni Ikon "Veraikon" Jadwigi Denisiuk w Cisnej.

W świątyni w Górzance sufit nad prezbiterium ozdobiony jest polichromią przedstawiającą Boga Ojca w otoczeniu aniołów. Polichromia nad nawą ukazuje Trójcę Świętą spoglądającą na ziemię, a także sześcioskrzydłych aniołów, o których mówi Prorok Izajasz: "... ujrzałem Pana siedzącego na wysokim i wyniosłym tronie, a tren Jego szaty wypełniał świątynię. Serafiny stały ponad Nim; każdy z nich miał po sześć skrzydeł. I wołał jeden do drugiego: "Święty, Święty, Święty jest Pan Zastępów. Cała ziemia pełna jest Jego chwały."" (Iz 6, 1-2). W narożach polichromii sufitowej znajdują się czterej Ewangeliści: św. Jan z orłem, św. Marek z lwem, św. Łukasz z wołem oraz św. Mateusz z aniołem. Pierwotna polichromia, która zdobiła ściany świątyni nie zachowała się. Obecna figuralno-ornamentalna pochodzi z początku XX wieku i jest prawdopodobnie dziełem rodziny Pawlikowskich

Górna część płaskorzeźbionego ikonostasu umieszczona jest w pierwotnym miejscu (między prezbiterium a nawą), natomiast dolną ustawiono przy południowej ścianie prezbiterium, tak by nie zasłaniała ołtarza głównego. Na bocznej ścianie ikonostasu znajduje się ikona "Hołd Miłosierdziu Bożemu" wykonana przez Katarzynę Wolan (Pracownia Brzeziniak w Przysłupiu). Odnowiony ikonostas płaskorzeźbiony został poświęcony przez Ks. Biskupa Adama Szala sufragana przemyskiego w dniu 17 maja 2009 roku. Na początku XX wieku, gdy ikonostas płaskorzeźbiony uznano za niekanoniczny, zbyt łaciński, czy wręcz "polski", rozebrano go i zastąpiono ikonami pisanymi na płótnie (III zestaw ikon), autorstwa Bogdańskich lub Pawlikowskich, które aktualnie rozwieszono pod chórem i na jego balustradzie.

tekst źródłowy: parafia-gorzanka.pl

Obok Kościoła zanajduje się galeria i pracownia ikon

Podobraziem są deski z drzewa liściastego, zazwyczaj lipy i buka. Deski posiadają kowczeg i szpongi lub są jedynie klejone. Na deskę za pomocą kleju kostnego naklejane jest płótno, a następnie nakładane warstwy gruntu (ok 10-15 warstw) z kleju kostnego i kredy. Po wyschnięciu deska jest dokładnie szlifowana. Na tak przygotowane podobrazie nanosimy kontury przedstawienia i kładziemy złoto lub inny metal w płatkach. Następnie powstaje warstwa malarska. Jest to proces długotrwały i skomplikowany. Posługujemy się tradycyjną, starą techniką pisania ikon zwaną temperą jajową. Polega ona na mieszaniu naturalnych, sproszkowanych pigmentów ze spoiwem, którym jest kurze żółtko i woda.

teks źródłowy: pracowniaikon.com

+48 793 366 019
+48 793 366 019